Wspólna Polityka Rolna dla bezpieczeństwa żywnościowego

W ramach polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej na Stadionie Narodowym w Warszawie      5 marca 2025 r.  została zorganizowana konferencja pt. „Wspólna Polityka Rolna dla bezpieczeństwa żywnościowego”.

Temat ten jest szczególnie istotny w kontekście rosnących zagrożeń geopolitycznych, klimatycznych i energetycznych. Spotkanie odbyło się w bardzo szerokim gronie ekspertów – przedstawicieli instytucji i organów unijnych oraz międzynarodowych organizacji pozarządowych, m.in. Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa FAO, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD i Banku Światowego.

Minister rolnictwa i rozwoju wsi, Czesław Siekierski podkreślił kluczowe znaczenie doboru zagadnień problemowych. Dzięki temu przedyskutowane zostały merytorycznie najważniejsze kwestie w obszarze bezpieczeństwa żywnościowego, które należą do priorytetów polskiej prezydencji. Dyskusja dotyczyła również roli Wspólnej Polityki Rolnej i skuteczności działań niezbędnych do funkcjonowania wspólnego rynku oraz rozwoju sektora rolnego.

Sesje plenarne w ramach trzech paneli tematycznych obejmowały:

• środowisko, klimat i rolnictwo

w trakcie panelu przeprowadzono dyskusję o możliwościach ewoluowania WPR w kierunku, który pozwoli sprostać złożonym wyzwaniom środowiskowym i klimatycznym, zapewniając jednocześnie, że rolnictwo pozostanie filarem europejskiej gospodarki i społeczeństwa.

Szerokie spektrum zagadnień związanych z ochroną środowiska, zazielenienia gospodarki i emisji gazów cieplarniach przedstawił profesor Marek Wigier z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowego Instytutu Badawczego.

• dostęp do żywności dzięki sprawiedliwym i zrównoważonym łańcuchom rynkowym

paneliści potwierdzili kluczową rolę WPR w kształtowaniu przyszłości produkcji, dystrybucji i konsumpcji żywności, a także w zwalczaniu nieuczciwych praktyk handlowych. Zauważono, że

silne i odporne łańcuchy dostaw żywności powinny skutecznie wspierać bardziej zrównoważoną produkcję i konsumpcję żywności przy jednoczesnej ochronie rolnictwa.

– Wspólna Polityka Rolna pozostaje najważniejszym narzędziem zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego – stwierdziła profesor Agata Malak-Rawlikowska ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, moderator dyskusji.

• inwestycje drogą do budowania konkurencyjności i odporności w rolnictwie

moderatorem tego panelu był profesor Wawrzyniec Czubak z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Podkreślano rolę i znaczenie długoterminowych inwestycji, które z jednej strony umożliwiają uzyskanie przewag konkurencyjnych i dostosowanie produkcji do rosnących wymagań konsumentów, z drugiej zaś strony pozwalają reagować na wyzwania wynikające ze zmian klimatu, ochrony środowiska czy niestabilności rynków rolnych.

Przedyskutowano  także strategie wzmacniania konkurencyjności i odporności rolnictwa konieczne dla zapewniania bezpieczeństwa żywnościowego i utrzymania jakości żywności. Podjęto także próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób WPR może dostosować się do wyzwań, takich jak zmiana klimatu, zmienność rynku i napięcia geopolityczne. Dyskusją objęto takie tematy, jak promowanie innowacji, strategie zarządzania ryzykiem i wspieranie inwestycji w zrównoważone praktyki rolnicze.

Warto podkreślić, że obecnie bezpieczeństwo żywnościowe w Polsce i Unii Europejskiej nie jest zagrożone. Jednak trzeba mieć świadomość, że zależy ono nie tylko od produkcji rolnej, stabilnego rynku i odporności na zmiany, lecz także od innych elementów polityki państwa: gospodarczej, handlowej, środowiskowej oraz wsparcia osób potrzebujących.

Konferencja była okazją do dyskusji nad opublikowanym w lutym przez KE komunikacie „Wizja dla rolnictwa i żywności”, który wskazuje kluczowe wyzwania stojące przed sektorem rolnym i wyznacza kierunki jego rozwoju.

Najważniejsze przesłanie konferencji brzmi: nie ma bezpieczeństwa żywnościowego bez „zdrowego” rolnictwa. Rolnictwo to nie tylko produkcja żywności. To także zrównoważony rozwój obszarów wiejskich i bezpieczeństwo konsumentów. Gwarancją osiągnięcia tego stanu jest opłacalność produkcji rolniczej.

Mechanizmy regulacyjne rynku są potrzebne i powinny zostać wzmocnione, aby zwalczać nieuczciwe praktyki handlowe oraz dla zapewnienia, że rolnicy otrzymują uczciwe ceny i dla wzmacniania pozycji rolników w łańcuchu dostaw. Ważnym zadaniem jest także ograniczenie marnowania żywności.

Spotkanie stanowiło doskonałą okazję do merytorycznej wymiany zdań i miało istotny wpływ na toczącą się we Wspólnocie dyskusję na temat przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej oraz roli europejskiego bezpieczeństwa żywnościowego.