Polska jest jednym z pierwszych krajów, które podpisały Konwencję UNESCO o Ochronie Światowego Dziedzictwa. Obiekty i miejsca wpisane na tą prestiżową listę stanowią wspólne dziedzictwo ludzkości o wyjątkowej wartości. Polska wyróżnia się na tle innych, posiadając aż 17 obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Stare Miasto w Warszawie: to najbardziej malownicza część stolicy
Stare Miasto w Warszawie zostało zbudowane w średniowiecznym układzie i otoczone murami obronnymi z XIV-XVI wieku. Po zniszczeniach II wojny światowej, obszar ten został odbudowany, stając się jedynym na świecie przykładem planowej odbudowy w tej skali. W 1994 roku uznano go za pomnik historii.
Symbolem Starego Miasta jest Plac Zamkowy z Kolumną Zygmunta III Wazy (1644) oraz Zamek Królewski, który był siedzibą królów, a dziś pełni funkcję muzeum. W okolicach Placu znajduje się Pałac Pod Blachą, odbudowany po zniszczeniach wojennych.
Ulica Świętojańska prowadzi do Rynku Starego Miasta, gdzie można podziwiać pieczołowicie zrekonstruowane kamienice oraz Katedrę św. Jana Chrzciciela, związaną z wieloma ważnymi wydarzeniami historycznymi, zburzoną w czasie powstania warszawskiego i odbudowaną w stylu gotyckim.
Stare Miasto w Krakowie: serce polskiej kultury, z Wawelem, Sukiennicami i Kazimierzem
Kraków można chłonąć wszystkimi zmysłami. Historyczna stolica Polski, pełna legend, niezwykłych opowieści, bezcennych zabytków, wspaniałych dzieł sztuki, nietypowych smaków, już od pierwszego wejrzenia potrafi oczarować i podbić serce każdego turysty.
Stare Miasto w Krakowie to najstarsza jego część, pełna historii i piękna. Przechodząc przez Planty, Barbakan i Bramę Floriańską, wkraczamy w niezwykły świat, który ocalał po II wojnie światowej. W sercu miasta znajduje się Rynek Główny, pełen kwiaciarek, dorożkarskich koni i gołębi. Tu też mieści się Bazylika Mariacka oraz Sukiennice, w których od wieków kwitnie handel wyrobami z bursztynu, srebra i rękodziełem.
Na pierwszym piętrze Sukiennic znajduje się Galeria Sztuki Polskiej XIX w., z dziełami takich artystów jak Henryk Siemiradzki, Władysław Podkowiński, Jan Matejko czy Józef Chełmoński. Warto także odwiedzić Muzeum Czartoryskich, gdzie zobaczymy obrazy Leonarda da Vinci i Rembrandta.
Park Mużakowski : przykład pięknego parku
Park Mużakowski to jeden z najpiękniejszych i największych parków stylu angielskiego w Polsce i Niemczech, rozciągający się po obu stronach Nysy Łużyckiej. Fundatorem parku był książę Herman von Pückler-Muskau, który w latach 1815-1844 założył ogród inspirowany angielskimi parkami krajobrazowymi. Park o powierzchni 700 hektarów, zbudowany na malowniczych terenach, łączy naturę, kulturę i technikę. Jego ozdobą jest Nowy Zamek oraz liczne mosty, jak Wiadukt czy Most Książęcy. Większa część parku leży po stronie polskiej (gmina Łęknica), gdzie zarządza nim Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni: podziemne miasta z solnymi rzeźbami i kaplicami
Stanowią jedne z najstarszych kopalni soli kamiennej na świecie i najdłużej czynne zakłady przemysłowe. Kopalnia Soli Wieliczka to unikalny obiekt z dziewięcioma poziomami, z których turystyczna trasa prowadzi przez 20 komór na głębokości od 64 do 135 metrów. Wśród atrakcji znajduje się Kaplica św. Kingi, największy podziemny kościół, Komora Pieskowa Skała oraz Podziemny Ośrodek Rehabilitacyjno-Leczniczy. Kopalnia posiada także muzeum oraz salę do koncertów. Zamek Żupny w Wieliczce, dawniej siedziba zarządu kopalń, jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zamek składa się z trzech głównych budowli i oferuje zwiedzanie ekspozycji archeologicznych. Kopalnia Soli Bochnia, najstarsza w Polsce, została założona w 1248 roku i oferuje zwiedzanie podziemi, w tym ekspozycję multimedialną i unikatowe komory oraz kaplice.
Auschwitz-Birkenau: mimo bolesnej historii, to miejsce jest niezwykle ważne dla pamięci o przeszłości
Auschwitz-Birkenau – Niemiecki Nazistowski Obóz Koncentracyjny i Zagłady (1940-1945) to symbol planowanego ludobójstwa i Szoah. Utworzony przez Niemców w połowie 1940 r. na terenie koszar wojskowych w Oświęcimiu. To obecnie pomnik czarnych kart historii w żywym mieście. W 1947 r. na obszarze dwóch zachowanych części obozu: Auschwitz I oraz Auschwitz II – Birkenau utworzono Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau. Dziś Auschwitz-Birkenau to miejsce pamięci i edukacji, które przyciąga odwiedzających z całego świata. Jako muzeum i pomnik ofiar, jest świadectwem okrucieństwa, które miało miejsce w czasie II wojny światowej, a także przypomnieniem o konieczności walki z nienawiścią, nietolerancją i wszelkimi formami dyskryminacji.
Puszcza Białowieska: ostatnia na niżu europejskim puszcza pierwotna, z żubrami i innymi dzikimi zwierzętami
To las prastary, którego serce liczy ponad 500 lat. Na jej terenie znajduje się Białowieski Park Narodowy. Symbolem puszczy i parku jest żubr, którego wolna populacja jest tutaj najliczniejsza na świecie (ponad 800 osobników). W parku narodowym znajdują się unikalne lasy dębowo-lipowo-grabowe, a także bór niżowy. Dominują tu dęby, graby, klony, sosny i świerki. W Puszczy oprócz żubrów żyją, wilki, rysie i inne gatunki. Puszcza została zachowana w stanie niemal pierwotnym, co czyni ją unikalnym miejscem o dużej bioróżnorodności.
Stare Miasto w Zamościu: perła urbanistyki renesansowej
Zbudowane na wzór włoskiej Padwy, a założone przez Jana Zamoyskiego, zakochanego w Italii kanclerza. Miasto, otoczone murami fortecznymi, przetrwało liczne ataki, w tym Chmielnickiego i Potop Szwedzki. Dziś Zamość to perła renesansu, z jedną z największych twierdz I Rzeczpospolitej. Co roku odbywa się Szturm Twierdzy Zamość z udziałem bractw rycerskich oraz pokazy wojskowe, szermierki i łucznictwa.
Zamość ma wiele atrakcji turystycznych, w tym rynek z przewodnikami w strojach z epoki, Trasę w Podziemiach Oficyn Ratusza, Synagogę oraz Muzeum Zamojskie. W Rynku znajduje się także najstarsza działająca apteka w Polsce, a miasto gości liczne festiwale i wydarzenia kulturalne. Jan Zamojski, fundator miasta, spoczywa w Katedrze, a jego pomnik wznosi się przed Pałacem Zamoyskich. Miasto oferuje także koncerty, fontanny, a także nowoczesny ogród zoologiczny.
Drewniane kościoły południowej Małopolski: unikalne zabytki architektury drewnianej
Drewniane kościoły południowej Małopolski – Binarowa, Blizne, Dębno, Haczów, Lipnica Murowana, Sękowa są zabytkami o cennej wartości historycznej i architektonicznej. Reprezentują style gotycki, renesansowy i barokowy. Większość z nich zbudowana jest w konstrukcji zrębowej, a najstarszym jest kościół w Haczowie z 1388 roku. Kościoły te znajdują się na turystycznym szlaku architektury drewnianej, który przebiega przez Małopolskę, Podkarpacie i Śląsk, stanowiąc ważny element dziedzictwa kulturowego regionu.
Kalwaria Zebrzydowska: Sanktuarium maryjne z niezwykłym zespołem architektonicznym i krajobrazowym oraz parkiem pielgrzymkowym z XVII w.
Położona na Szlaku Papieskim, to znane miejsce pielgrzymkowe z sanktuarium Ojców Bernardynów. Wyróżnia się kościółkami, kapliczkami oraz figurami, a najcenniejszym zabytkiem jest wizerunek Matki Bożej Kalwaryjskiej w Kaplicy Zebrzydowskich. Miejsce jest znane z inscenizacji Golgoty w Wielkim Tygodniu oraz misteriów pasyjnych w sierpniowy odpust. Założona w 1600 roku przez Mikołaja Zebrzydowskiego, Kalwaria wykorzystuje naturalny układ terenu jako scenerię Męki Chrystusa, tworząc unikalny krajobraz kulturowy, łączący przyrodę i barokową architekturę.
Zamek Krzyżacki w Malborku: twierdza obronna w stylu gotyckim
Zamek w Malborku, największa zachowana twierdza średniowiecznej Europy, składa się z Zamku Niskiego, Średniego i Wysokiego. Budowa rozpoczęła się w XIII wieku i trwała 30 lat. Zamek z czerwonej cegły, otoczony murami obronnymi, ma imponującą kubaturę 250 000 m³. Najpiękniejszy widok na zamek roztacza się z rzeki Nogat. Wewnątrz znajduje się dziedziniec z krużgankami, studnią z pelikanem, oraz detalami architektonicznymi, w tym realistycznymi scenami z życia średniowiecznych ludzi. Zamek był siedzibą Krzyżaków i stolicą zakonu, z czasem rozbudowywany o refektarz i pałac wielkiego mistrza. W muzeum zamkowym można zobaczyć wystawy broni, bursztynu, porcelany i rzemiosła artystycznego. Co roku odbywają się inscenizacje „Oblężenia Malborka”.
Średniowieczny zespół miejski Torunia: najstarsza część Torunia, składająca się ze Starego Miasta, Nowego Miasta i zamku krzyżackiego
Toruń, jedno z najstarszych miast Polski, ma swoje korzenie w XIII wieku, kiedy Krzyżacy wytyczyli jego najstarszą część, nazywaną „wyspą”, i zbudowali zamek. Miasto, będące członkiem Hanzy, szybko rozwinęło się dzięki handlowi. W średniowieczu powstały pierwsze kamienice, a do XV wieku dominowała zabudowa ceglana. Stare Miasto Torunia to m.in. Ratusz, mury obronne, baszty, kamienice, pałace, kościoły oraz dwory. Warto zobaczyć panoramę miasta z Wisły. To także rodzinne miasto Mikołaja Kopernika, słynnego astronoma,. W kamienicy przy ulicy Kopernika znajduje się muzeum poświęcone jego życiu i pracy naukowej. Toruń słynie także z pierników.
Zabytkowe budowle Torunia, wznoszone od XIII w. w stylu północnoniemieckiego gotyku, do dziś zachowały się w niemal niezmienionej formie, z murami miejskimi, bramami i wieżami obronnymi. Ratusz Staromiejski, uznawany za jedno z najwybitniejszych dzieł architektury mieszczańskiej w Europie, mieści obecnie Muzeum Okręgowe. Do kompleksu należy również 40-metrowa wieża. Przed ratuszem stoi pomnik Mikołaja Kopernika. Obok pomnika, po 210 latach nieobecności, stanął osioł – dawny pręgierz, który dziś jest atrakcją dla turystów, szczególnie dzieci.
Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach
Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach, wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi, to zespół 28 obiektów wpisanych na listę UNESCO w 2017 roku. Obiekty te, położone głównie w Tarnowskich Górach oraz częściowo w Bytomiu i gminie Zbrosławice, związane są z wydobyciem metali oraz pionierskim systemem odwadniania podziemi i zaopatrywania w wodę.
Podziemne wyrobiska obejmują sieć chodników, komór i sztolni o długości ponad 150 km, będąc jedynym na świecie zintegrowanym systemem odwadniania. Kluczowe obiekty to Sztolnia Głęboka Fryderyk, Szyb Pokój i Szyb Bohr. Wśród ważnych elementów infrastruktury znajdują się także szyb Staszic, stacja wodociągowa oraz różne szyby wentylacyjne i pomocnicze, jak Szyb Anioł czy Szyb Reden, który obsługiwał pierwszą maszynę parową w Europie.
Sztolnie, takie jak Boże Wspomóż i Fryderyk, oraz pozostałości po kopalniach, w tym hałdy popłuczkowe i krajobraz pogórniczy, świadczą o wielowiekowej historii górnictwa w regionie. Zachowane obiekty i krajobrazy stanowią unikalny zabytek techniki i przemysłu.
Drewniane cerkwie w regionie Karpat: grupa ciekawych architektonicznie drewnianych cerkwi
Po stronie polskich Karpat znajdują się cerkwie w Chotyńcu, Radruży, Smolniku, Turzańsku, Brunarach Wyżnych, Kwiatoniu, Owczarach i Powroźniku.
Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu, zbudowana około 1600 roku (woj. podkarpackie), to jedna z najstarszych drewnianych świątyń greckokatolickich w Polsce. Zdobiona polichromią z XVIII wieku oraz pięciokondygnacyjnym ikonostasem z 1671 roku, stanowi ważny zabytek. Cerkiew św. Paraskiewy w Radruży, wzniesiona w 1583 roku (woj. podkarpackie), reprezentuje najstarszy typ cerkwi halickiej. Wnętrze ozdobiono polichromią w XVII wieku, a zespół cerkiewny obejmuje cmentarz, dzwonnicę oraz kostnicę.
Cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku, z 1791 roku (woj. podkarpackie), to klasyczny przykład cerkwi bojkowskiej, odrestaurowana w 1969 roku. Zachowały się elementy polichromii z XVIII wieku, a część wyposażenia znajduje się w muzeach. Cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku, zbudowana w latach 1801-1803 (woj. podkarpackie), to pięciokopułowa świątynia w typie wschodniołemkowskim, ozdobiona polichromiami i ikonami z XIX wieku. Cerkiew posiada trójkondygnacyjną dzwonnicę z 1817 roku, a jej wnętrze przedstawia lokalne motywy, tworząc integralną część górskiego krajobrazu.
Cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych, z 1797 roku (woj. małopolskie), jest przykładem cerkwi zachodniołemkowskiej. Wnętrze zawiera polichromie z XVIII i XIX wieku, barokowy ikonostas oraz ołtarze, a także elementy XVIII-wiecznego wyposażenia. Cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu, z XVII wieku (woj. małopolskie), to strzelista cerkiew zachodniołemkowska, której wnętrze zdobią polichromie z XVIII i XIX wieku, ikonostas Michała Bogdańskiego oraz XIX-wieczny ołtarz.
Cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach, z 1653 roku (woj. małopolskie), to zachodniołemkowska cerkiew z polichromiami oraz barokowym wyposażeniem. Została wyróżniona nagrodą Europa Nostra za doskonałe działania konserwatorskie. Cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku, z XVII wieku (woj. małopolskie), to najstarsza cerkiew zachodniołemkowska, zawierająca polichromie z 1637 roku oraz barokowy ikonostas. Cerkiew została przeniesiona w 1813 roku z powodu powodzi, zachowując oryginalną strukturę.
Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat: stanowią względnie nienaruszony przykład lasów bukowych strefy umiarkowanej
Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat to drugi obiekt przyrodniczy w Polsce wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, po Puszczy Białowieskiej. W obrębie polskiej części obszaru o nazwie „Bieszczady” wyodrębniono cztery fragmenty lasów bukowych, które łącznie zajmują powierzchnię 3 471,75 ha. Są to: • Pasmo graniczne oraz dolina Górnej Solinki • Połonina Wetlińska i Smerek – doliny potoków Tworylczyk i Hylaty • Dolina potoku Terebowiec • Dolina potoku Wołosatka Fragmenty lasów bukowych w Bieszczadach znajdują się w najbardziej trudno dostępnych rejonach Bieszczadzkiego Parku Narodowego, które uzyskały najwyższą ocenę pod względem naturalności, wynikającą z kompleksowej waloryzacji przyrodniczej.
Krzemionki: Krzemionkowski region prehistorycznego górnictwa krzemienia pasiastego
Kopalnie krzemienia pasiastego w Krzemionkach koło Ostrowca Świętokrzyskiego to unikatowy zabytek z epoki neolitu i wczesnego brązu (ok. 3900-1600 p.n.e.), uznany za pomnik historii. Obszar o powierzchni 80 ha obejmuje ponad 4000 kopalń, z których wydobywano krzemień do produkcji narzędzi. Krzemionki to jeden z najlepiej zachowanych takich obiektów na świecie. Główną atrakcją turystyczną jest 500-metrowa trasa podziemna, jedyna tego typu udostępniona publiczności. W zrekonstruowanej osadzie neolitycznej organizowane są warsztaty archeologiczne, a nowa ekspozycja prezentuje wystawę archeologiczną i przyrodniczą.
Hala Stulecia we Wrocławiu: obiekt wyjątkowy, posiadając żelbetowe przykrycie o największej rozpiętości na świecie.
Hala Stulecia (Centennial Hall) we Wrocławiu, została zaprojektowana przez Maxa Berga w latach 1911-1913 w stylu ekspresjonistycznym. Zbudowana z żelbetu, była przełomowa pod względem technologii, z kopułą o średnicy 67 m i wysokości 42 m. Otwarto ją 20 maja 1913 roku, a początkowo mieściła największe na świecie organy. Została wzniesiona z okazji 100-lecia Bitwy Narodów pod Lipskiem i Wystawy Stulecia, na miejscu dawnego toru wyścigowego. Max Berg wygrał konkurs na projekt, którego nowatorskie rozwiązania stały się kamieniem milowym w architekturze.
Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy: słyną z niepowtarzalnej architektury
Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy, zachwycają zarówno historią budowy, jak i doskonałą konstrukcją szachulcową oraz pięknymi polichromiami wewnętrznymi. Zostały zbudowane w XVII w. po pokoju westfalskim, gdy cesarz Ferdynand III Habsburg pozwolił śląskim luteranom na ich wzniesienie. Kościoły są skromne z zewnątrz, ale imponujące w środku – kościół w Jaworze ma 6000 miejsc, a w Świdnicy 7500, z czego 3000 siedzących. Oba kościoły są w rękach nielicznych gmin protestanckich. Kościół Pokoju w Świdnicy to największa drewniana barokowa świątynia w Europie.
Tekst powstał przy współpracy z Polska Organizacją Turystyczną
Sledź nas na: